Ali İhsan AKSAMAZ

TÜRKÇE'Yİ NASIL ÖĞRENDİK ?

İlkokul döneminin öncesine rastlayan 1940'lı yılların ilk yarısında, köyümüzde gurbete çıkmayan ve sayıları parmakla gösterilecek kadar az olan, gün görmüş kişiler arasında, kaşını gözünü yara yara bir Türkçe konuşma sevdası ve modası başlamış bulunuyordu. Bu kişiler Türkçe üzerinde birbirlerine bir üstünlük kurma mücadelesi verirlerdi; bizler de büyük bir merakla onları dinliyor ve yavaş yavaş da olsa Türkçe'yi kavramaya başlamıştık bile. O kadar ki, daha okula gitmeden önce, Türkçe "Gel-git!" demeyi bile becermiştik! Artık ondan ötesi ise, aslında kendisi de Laz olan Arhavili İlyas Nuri Bilgin adlı öğretmenimizin becerisine kalmıştı.

Okullar açıldığı gün, öğretmenimizin okulda Lazca konuşmayı yasaklaması ile beraber bizim de en önemli iletişim kaynağımız kesilmiş oldu. Ancak teneffüslerde, öğretmenden uzak olduğumuz noktalarda kontrollü olarak Lazca konuşabiliyorduk. Zira, Türkçe bize çok zor geliyordu. Tabii bu arada suçüstü yakayı ele verenler de mutlaka cezalarını çekiyorlardı.

Yine bir gün tenefüse çıkar çıkmaz, hala oğlu Muhammet'in, okulun önünden geçmekte olan bir atı görür görmez, iyi Türkçe bildiğini bizlere ispat etmek istercesine, "Aha, tskheni gelii!!!" (İşte, at geliyor!!!) diye bağırmasıyla beraber, öğretmenin parmaklarının kulağına yapışması bir oldu. Öğretmen, "Aha tskheni gelii, ha!!!" diye bağırıp bir tokat yapıştırdı. Sonra bir ve bir daha. Bizler, korku ile izlediğimiz bu olayı sonradan komediye çevirip Muhammet'le dalga geçmeye başlamıştık. Bu olaydan sonra bizler de hem öğretmene olan kızgınlığımızı bastırmak hem de çaktırmadan Lazca konuşabilmek için bir arayış içine girmiştik. Sonunda, Lazca ve Türkçe'de yazılışı ve okunuşu aynı olan kelimeleri bulup onları kullanmaya karar verdik. Bulduğumuz bu kelimeler "Gobi" (Çöl ismi-Lazcada hamur teknesi), "Biga" (Çanakkale’de yer ismi- Lazcada sopa) ve "Dikaçi" (90 derecelik açı-Lazcada tut) kelimeleri idi. Biz bu kelimeleri biraraya getirip; "Gobi, biga, dikaçi!”) ("tekne, sopayı tut" anlamında kullanıyor ve Türkçe konuşuyormuş gibi görünüp Lazca konuşma arzumuzu gideriyorduk. O büyük mücadele sonunda, öğretmenin galip geldiğini söylemeye herhalde gerek yok!

Şimdi düşünüyorum: Bir zamanlar Türkçe konuşanların sayısının parmakla gösterilecek kadar az olduğu köyümüzde, bugün acaba Lazca konuşabilen kaç kişi vardır ? Kimbilir, belki birkaç kişi kalmıştır. Nereden nereye?!
yazan: Munir Yılmaz AVCI

(Kaynak: Yeni Kafkasya Gazetesi' Sayı 3 (Şubat 2002) Editör: Ali İhsan Aksamaz)

Emojiye tıkla - Yorum yap - Paylaş
Bu içeriği Sosyal Ortamda Paylaş

Bu haberi okuyanlar aşağıdakileri de okudu



Lazca Konuşanlarla Mücadele Kolu
Lazca
Lazca Konuşanlarla Mücadele Kolu

"1930'lu yillardan baslamak üzere Lazca gibi konusanlari sayica (daha) az dillerin veya yerel dillerin konusulma alanlari ev içiyle sinirlandirilmaya çalisilir. Bu konuda Manisa

Lazca Şarkı Turcayi (İstanbul Şarksı) Cihangir Bilgin
Videolar / Müzik
Lazca Şarkı Turcayi (İstanbul Şarksı) Cihangir Bilgin

Lazca Şarkı Turcayi (İstanbul Şarksı) Cihangir Bilgin Lazca-Türkçe Altyazı Söz: Anonim Müzik Cihangr Bilgin Grafik: Ramazan Kosanoğlu Video: Pixaba (users) Farklı bir Türkçe

Contes Lazes Laz Masalları Georges Dumézil (Lazca-Türkçe Çeviri)
Lazca yayınlar / Lazca
Contes Lazes Laz Masalları Georges Dumézil (Lazca-Türkçe Çeviri)

Contes Lazes Laz Masalları Georges Dumézil (Lazca-Türkçe Çeviri)

LAZCA ŞARKI - TÜRKÇE ALTYAZI (Sen gittikten sonra - Si igzali şuǩule)
LAZCA TV - LAZURİ TV / Müzik
LAZCA ŞARKI - TÜRKÇE ALTYAZI (Sen gittikten sonra - Si igzali şuǩule)

SEN GİTTİKTEN SONRA - SİZ İGZALİ ŞUǨULE Söz: Ramazan Kosanoğlu Müzik: Cihangir Bilgin Solist: Cihangir Bilgin Lazca şarkı Türkçe altyazı Lazuri birapa Laz şarıları Lazca Türkçe

ESKİ TDK BAŞKANI MUSTAFA KAÇALİN'İN TÜRKÇE ÜZERİNE TESPİTLERİ
Kültür / Sanat
ESKİ TDK BAŞKANI MUSTAFA KAÇALİN'İN TÜRKÇE ÜZERİNE TESPİTLERİ

Kendisi Laz olan Eski TDK Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sinan Kaçalin katıldığı TVNET kanalında "Uzun Hikaye - Orta Asya'dan Anadolu'ya Türkçe'nin Hikayesi" programında konuştu.

Didi ne demek?
Genel
Didi ne demek?

DİDİ SOĞUK ÇAY NE DEMEK? DİDİ SOĞUK ÇAY NE anlama GELİYOR? DİDİ SOĞUK ÇAY HANGİ DİL? Türkiyenin soğuk içeceği DİDİ Soğuk çay özellikle Lazlar tarafından ne olduğu çok merak

Gişiş yap yada ücretsiz üye ol

İçerik Takvimi

Rize nöbetçi eczaneleri
HANGİ BELEDİYEYİ DAHA BAŞARILI BULUYORSUNUZ?